Ανάλυση κύκλου ζωής κουφωμάτων (ΑΚΖ)

H μελέτη Ανάλυσης Κύκλου Ζωής είναι ένα σύνολο συστηματικών διεργασιών µε σκοπό την συλλογή και εξέταση των στοιχείων εισόδου και εξόδου των ενεργειακών ισοζυγίων και ισοζυγίων μάζας και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που συνδέονται µε αυτά και προσδιορίζονται απευθείας µέσω της λειτουργίας του προϊόντος κατά την διάρκεια του κύκλου ζωής.




Η δομή της ΑΚΖ περιγράφεται αναλυτικά στο πρότυπο ISO 14040.

Εάν θέλαμε να εμβαθύνουμε λίγο περισσότερο και να εξειδικεύσουμε την ΑΚΖ για ένα κούφωμα θα έπρεπε να βρούμε και να επεξεργαστούμε στοιχεία από την: 

• Παραγωγή (στοιχεία για την παραγωγή των πρώτων υλών (π.χ. προφίλ, εξαρτήματα κλπ))
• Κατασκευή (στοιχεία για την κατασκευή του κουφώματος, όπως π.χ. κατανάλωση ενέργειας) 
• Διανομή (βάρος, όγκος, απόσταση και καύσιμο) 
• Χρήση (εξοικονόμηση ενέργειας που παρέχουν και συντήρηση που απαιτείται) 
• Τέλος ζωής (επαναχρησιμοποίηση ή % ανακύκλωσης) 

Για την εξαγωγή των σχετικών συμπερασμάτων χρησιμοποιούνται εξειδικευμένα λογισμικά όπως: GaBi, openLCA, LCA Calculator, SimaPro κ.α. Τα προγράμματα αυτά έχουν βάσεις δεδομένων, ενώ και ο κάθε χρήστης μπορεί να προσθέσει τα δικά του και να δημιουργήσει νέες βάσεις δεδομένων.

Στη συνέχεια παρουσιάζονται ενδεικτικά κάποιοι από τους παράγοντες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την ΑΚΖ ενός κουφώματος.

1. Βάρος υλικού για την κατασκευή ενός κουφώματος και χρησιμοποιούμενη ενέργεια κατά τη διαδικασία κατασκευής
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται στοιχεία για την κατασκευή ενός τυπικού παραθύρου διαστάσεων 1.23x1.48m.



Όπως φαίνεται από τον ανωτέρω πίνακα το κούφωμα με προφίλ αλουμινίου είναι το πιο ελαφρύ, κάτι που ισοδυναμεί με λιγότερες καταναλώσεις καυσίμων και εκπομπές αερίων ρύπων κατά τη μεταφορά του προϊόντος.

Επιπροσθέτως το κούφωμα με προφίλ αλουμινίου ενσωματώνει και τη λιγότερη ενέργεια κατά τη διεργασία της κατασκευής του.

2. Χρόνος ζωής
Η διάρκεια ζωής του προϊόντος μπορεί να υπολογιστεί από 30 έως 40 έτη κατά μέσο όρο, λαμβάνοντας υπόψιν ότι οι μονωτικοί υαλοπίνακες έχουν μία διάρκεια ζωής περίπου 20 ετών και το πλαίσιο έχει διπλάσια διάρκεια ζωής.

Σύμφωνα με σχετική μελέτη του Πανεπιστημίου Napier (Εδιμβούργο, Ηνωμένο Βασίλειο) τα κουφώματα που είναι κατασκευασμένα από το ξύλο, ξύλο+αλουμίνιο και αλουμίνιο έχουν διάρκεια ζωής περισσότερα από 35 χρόνια (κατά μέσο όρο μεταξύ 40-50 ετών), ενώ τα κουφώματα από PVC φέρεται να έχουν διάρκεια ζωής 25-30 έτη (η κύρια αιτία της μειωμένης ζωής οφείλεται στη γήρανση λόγω της υπεριώδους ακτινοβολίας).

Θα πρέπει να αναφερθεί ότι η σωστή εγκατάσταση και συντήρηση επιδρούν σημαντικά στη διάρκεια ζωής του κουφώματος, και είναι πιθανό να είναι μια πιο σημαντική παράμετρος για τη ζωή του προϊόντος ακόμη και από το είδος του υλικού του πλαισίου.

Επιβάλλεται να σημειωθεί ότι οι πραγματικές ιδιότητες του κουφώματος, τα χαρακτηριστικά της εγκατάστασης και η πραγματική θέση (νότιος, βόρειος, ανατολικός ή δυτικός προσανατολισμός, κεκλιμένο ή κατακόρυφο, κοντά στη θάλασσα ή όχι, κλπ), καθώς και η συντήρηση έχουν μια πολύ μεγάλη επίδραση στη διάρκεια ζωής του κουφώματος και των συστατικών του.

3. Τέλος ζωής
Τα απόβλητα στο τέλος ζωής των κουφωμάτων είναι γυαλί, ξύλο, πλαστικό (u-PVC), μέταλλο, ελαστικά και υλικά στεγανοποίησης. Ο διαχωρισμός των υλικών αυτών μπορεί να επιτευχθεί είτε στην πηγή (εταιρείες κατασκευής και τοποθέτησης κουφωμάτων) είτε σε εταιρείες διαχείρισης αποβλήτων.

3.1 Πλαστικό (u-PVC)
Το u-PVC από το οποίο κατασκευάζονται τα πλαστικά κουφώματα έχει θεωρηθεί ως ένα δύσκολο υλικό για ανακύκλωση. Σε ορισμένες χώρες (π.χ. Ολλανδία, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία και Γερμανία) υπάρχουν πλέον εταιρείες, οι οποίες ασχολούνται με την ανακύκλωσή του. Επιπροσθέτως το πλαστικό προφίλ είναι πιο νέο υλικό συγκριτικά με το ξύλο, το αλουμίνιο και το σίδηρο, οπότε οι ανάγκες ανακύκλωσης αυτού λόγω αντικατάστασης κουφωμάτων έχουν προκύψει σχετικά πρόσφατα.

Τα πλαστικά κουφώματα έχουν χερούλια, μεντεσέδες, κλειδαριές και άλλα εξαρτήματα. Επιπροσθέτως εσωτερικά του προφίλ u-PVC τοποθετείται κομμάτι χάλυβα για την ενίσχυση της αντοχής αυτού. Αυτό συνεπάγεται ότι τα κουφώματα θα πρέπει να καταστραφούν πλήρως για να γίνει ο διαχωρισμός και η ανακύκλωση των υλικών, κάτι που οδηγεί σε αυξημένες απαιτήσεις διαχείρισης συγκριτικά με τα άλλα υλικά.

Από διάφορες μελέτες προκύπτει ένα ποσοστό 10-13,7% ανακυκλωσιμότητας των πλαστικών κουφωμάτων.

3.2 Αλουμίνιο
Οι μελέτες έδειξαν ότι περισσότερο από το 96% του αλουμινίου συλλέγεται από τα σημεία αντικατάστασης κουφωμάτων ή άλλες θέσεις κατεδάφισης. Σε αυτό συμβάλει και η υψηλή τιμή αγοράς του scrap (περίπου 1€/kg) που επικρατεί στην αγορά.

Συνολικά μπορούμε να πούμε ότι το ποσοστό ανακύκλωσης των προφίλ αλουμινίου είναι περίπου 93% (λαμβάνοντας υπόψη τη συλλογή, την προετοιμασία του scrap και τις απώλειες κατά την τήξη).
3.3 Ξύλο
Τα πλαίσια από τα ξύλινα παράθυρα μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνο για την ανάκτηση ενέργειας ή να πηγαίνουν σε χώρους υγειονομικής ταφής. Αυτό οφείλεται στη χρήση χρωμάτων και συντηρητικών ή / και την επιδείνωση της ποιότητας του ξύλου με την πάροδο του χρόνου.

Τα ξύλινα προφίλ κουφωμάτων δεν ανακυκλώνονται και το μεγαλύτερο μέρος του ξύλου ανακτάται (αποτέφρωση με ανάκτηση θερμότητας). Εάν υποθέσουμε ότι το ποσοστό ανάκτησης (θερμότητα) είναι 80%, ένα 10% οδηγείται σε αποτέφρωση χωρίς ανάκτηση ερμότητας και ένα ποσοστό 10% πηγαίνει στους χώρους υγειονομικής ταφής.



Template by Clairvo